Een urineweginfectie (UWI) is een veelvoorkomende ontsteking van de blaas of urinebuis, meestal veroorzaakt door bacteriën. Vooral vrouwen, ouderen en mensen met incontinentie krijgen er vaker mee te maken. Ook mannen en kinderen kunnen een UWI ontwikkelen. In dit artikel lees je wat een urineweginfectie is, hoe je de klachten herkent, wat de oorzaken zijn en hoe je een infectie kunt voorkomen of behandelen.
Wat is een urineweginfectie?
Een urineweginfectie is een bacteriële infectie van de urinewegen. Om te begrijpen wat er gebeurt, is het belangrijk te weten hoe de urinewegen werken.
De urinewegen bestaan uit nieren, urineleiders, blaas en urinebuis. De nieren filteren afvalstoffen uit het bloed. De urine stroomt via de urineleiders naar de blaas, waar deze tijdelijk wordt opgeslagen. Tijdens het plassen verlaat de urine via de urinebuis het lichaam.
Bij een infectie dringen bacteriën, meestal de E. coli-bacterie, via de urinebuis de blaas binnen. Daar veroorzaken ze een ontsteking. Een infectie in de blaas heet een blaasontsteking (lage UWI). Als de infectie opstijgt naar de nieren, spreken we van een nierbekkenontsteking (hoge UWI).
Verschil tussen mannen en vrouwen: Vrouwen hebben een kortere urinebuis, waardoor bacteriën sneller de blaas bereiken. Hormonale schommelingen, zoals tijdens de menopauze of zwangerschap, vergroten de kans. Bij mannen kunnen prostaatproblemen of plasproblemen de oorzaak zijn.
Urineweginfectie bij kinderen
Een urineweginfectie bij kinderen ontstaat vaak door anatomische factoren of onvoldoende hygiëne. Meisjes zijn gevoeliger vanwege hun kortere urinebuis. Bij jongens kan een voorhuidvernauwing of plasprobleem een rol spelen.
De klachten bij kinderen zijn soms minder duidelijk. Denk aan koorts, prikkelbaarheid, minder drinken of opnieuw bedplassen. Een plaswekker voor kinderen kan helpen bij het bedplassen voorkomen. Bij baby's uit een infectie zich vaak in huilerig gedrag of slechte eetlust. Omdat een UWI bij kinderen kan leiden tot nierschade, moet altijd een arts worden geraadpleegd. Een urineonderzoek bepaalt of behandeling nodig is.
Oorzaken van een urineweginfectie
Een urineweginfectie kan verschillende oorzaken hebben:
- Bacteriën uit de darmen, vooral E. coli, die via de urinebuis omhoog kruipen.
- Onvoldoende hygiëne of verkeerd afvegen na toiletbezoek.
- Urine ophouden, waardoor bacteriën langer in de blaas blijven.
- Te weinig drinken, wat voorkomt dat bacteriën worden uitgespoeld.
- Incontinentie of gebruik van een urinekatheter, waardoor bacteriegroei toeneemt.
- Hormonale veranderingen tijdens menopauze of zwangerschap.
Alles wat de natuurlijke afvoer van bacteriën belemmert, verhoogt het risico op een infectie.
Symptomen van een urineweginfectie
De symptomen van een urineweginfectie zijn meestal duidelijk herkenbaar:
- Branderig gevoel bij plassen: een scherp, pijnlijk gevoel bij elke plasbeurt.
- Vaak kleine beetjes plassen: constante aandrang, maar weinig urineproductie.
- Troebele of stinkende urine: teken van bacteriële groei.
- Pijn in de onderbuik: een drukkend of zeurend gevoel bij de blaas.
- Koorts of pijn in de zij: mogelijk een teken van een nierbekkenontsteking.
Bij ouderen kan een infectie minder duidelijke signalen geven, zoals verwardheid of toegenomen urineverlies.
Wanneer naar de huisarts bij een urineweginfectie?
Ga naar de huisarts als je:
- Koorts hebt of de pijn niet verdwijnt.
- Bloed in de urine ziet.
- Te maken hebt met terugkerende infecties.
- Zwanger bent of een aandoening hebt zoals diabetes of prostaatproblemen.
Bij ouderen is snel handelen extra belangrijk, omdat de klachten subtiel kunnen verlopen. Een eenvoudig urineonderzoek geeft duidelijkheid.
Behandeling van een urineweginfectie
De behandeling van een urineweginfectie hangt af van de oorzaak en ernst:
- Antibiotica: bij een bacteriële infectie schrijft de arts een antibioticakuur voor.
- Voldoende drinken: spoelt bacteriën uit de blaas.
- Warmte: een warmtekussen op de onderbuik verlicht pijn.
- Rust: geef het lichaam tijd om te herstellen.
Natuurlijke middelen, zoals cranberry of D-mannose, kunnen helpen bacteriën minder goed te laten hechten. Ze vervangen echter geen medische behandeling.
Wat kun je zelf doen om een urineweginfectie te voorkomen?
Een aantal gewoontes helpt om infecties te voorkomen:
- Drink 1,5 tot 2 liter per dag om bacteriën weg te spoelen.
- Houd urine niet op en ga direct naar het toilet bij aandrang.
- Veeg van voor naar achter na toiletbezoek.
- Plas na seks om bacteriën te verwijderen.
- Draag ademend katoen ondergoed voor een droge huid.
- Gebruik geschikte incontinentieproducten en verschoon regelmatig.
Door deze gewoontes te volgen, verklein je de kans op terugkerende infecties.
Urineweginfectie en incontinentie: hoe hangen ze samen?
Urineverlies verhoogt het risico op een infectie. Een vochtige omgeving stimuleert bacteriegroei, vooral bij onvoldoende verschoning. Huidirritatie rond de urinebuis maakt het makkelijker voor bacteriën om binnen te dringen.
Goede hygiëneproducten en regelmatige verschoning zijn essentieel. Kies voor ademend incontinentiemateriaal dat de huid drooghoudt en helpt/beschermt tegen incontinentie. Reinig de huid met milde producten om irritatie te voorkomen.
Wat is het verschil tussen een blaasontsteking en een urineweginfectie?
Het verschil tussen een blaasontsteking en een urineweginfectie is dat een blaasontsteking beperkt blijft tot de blaas. Een urineweginfectie kan ook de nieren of urineleiders aantasten. Een blaasontsteking is dus een vorm van urineweginfectie.