Een overactieve blaas is een aandoening waarbij de blaas zich te snel en onnodig samentrekt, ook als deze niet vol is. Dit veroorzaakt plotselinge aandrang om te plassen, soms met urineverlies. De aandoening wordt ook wel prikkelbare blaas, overgevoelige blaas of instabiele blaas genoemd.
Het probleem komt veel voor, vooral bij vrouwen en ouderen. Toch ervaren ook jongvolwassenen klachten. Gelukkig zijn er behandelingen beschikbaar, variërend van blaastraining tot hulpmiddelen zoals plaswekkers van Urifoon.
Wat is een overactieve blaas precies?
Een overactieve blaas (OAB) is een aandoening waarbij de blaas onnodig samentrekt. Dit gebeurt vaak terwijl de blaas nog niet vol is.
De belangrijkste klacht is plotselinge aandrang. Niet iedereen met een overactieve blaas verliest urine. Bij sommigen blijft het bij aandrang, terwijl anderen last hebben van incontinentie.
Het verschil is belangrijk. Wie vooral aandrang ervaart, heeft baat bij training en gedragsaanpassingen. Bij urineverlies zijn vaak meer maatregelen nodig.
Wat zijn de symptomen van een overactieve blaas?
De symptomen van een overactieve blaas zijn duidelijk, maar worden vaak niet direct als medisch probleem herkend. Veel mensen denken dat het bij ouder worden hoort. Toch zijn er specifieke signalen:
- Plotselinge aandrang die niet te onderdrukken is.
- Vaak plassen, ook ’s nachts (nycturie).
- Kleine hoeveelheden per keer.
- Urineverlies vóór het toilet bereikt wordt.
- Gevoel van controleverlies over de blaas.
Deze klachten beïnvloeden het dagelijks leven sterk. Vooral vrouwen melden vaker hinder door een overactieve blaas.
Wat veroorzaakt een overactieve blaas?
Een overactieve blaas ontstaat door verstoring in de samenwerking tussen blaas en hersenen. Het signaal dat de blaas vol is, komt te vroeg.
Mogelijke oorzaken zijn:
- Verstoorde signaaloverdracht tussen blaas en hersenen.
- Bekkenbodemproblemen, bijvoorbeeld na een bevalling.
- Veroudering van de blaaswand, waardoor de blaas minder rekbaar wordt.
- Neurologische aandoeningen, zoals MS of Parkinson.
- Stress, overgewicht of obstipatie, die extra druk op de blaas geven.
Vaak spelen meerdere factoren tegelijk een rol.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op basis van gesprekken, een plasdagboek en eventueel aanvullend onderzoek. Een huisarts of specialist doorloopt meestal deze stappen:
- Intakegesprek over klachten en frequentie.
- Plasdagboek om plaspatroon en aandrang te registreren.
- Lichamelijk onderzoek of echo van de blaas.
- Urineonderzoek om infecties uit te sluiten.
Zo wordt onderscheid gemaakt tussen een overactieve blaas en andere aandoeningen.
Welke behandelingen zijn er voor een overactieve blaas?
De behandeling hangt af van de oorzaak en ernst van de klachten. Er zijn twee hoofdroutes: niet-medicamenteuze behandelingen en medische ingrepen.
Behandelingen zonder medicijnen
In veel gevallen volstaat behandeling zonder medicijnen. Gedrag, training en hulpmiddelen spelen daarbij een belangrijke rol:
- Blaastraining om de blaas te leren langer wachten.
- Bekkenbodemfysiotherapie voor sterkere bekkenbodemspieren.
- Toilettraining met vaste toiletmomenten.
- Hulpmiddelen zoals plaswekkers voor volwassenen of incontinentiemateriaal.
Medicatie of medische ingrepen
Bij ernstige klachten kan de arts medicijnen voorschrijven die de blaasspieren ontspannen. Soms worden botox-injecties in de blaaswand toegepast.
Wat kan Urifoon betekenen bij een overactieve blaas?
Urifoon ondersteunt mensen met een overactieve blaas met praktische hulpmiddelen. Deze maken het omgaan met aandrang en urineverlies makkelijker.
- Plaswekkers voor gedragsmatige training, bij volwassenen en kinderen.
- Incontinentiemateriaal geschikt voor dag en nacht.
- Advies bij zindelijkheid voor kinderen met aandrangproblemen.
- Hulpmiddelen voor ouderen met aandrang of urineverlies.
Leefstijltips en adviezen bij een overactieve blaas
Kleine leefstijlaanpassingen verminderen vaak de klachten. Deze tips helpen:
- Beperk cafeïne, alcohol en koolzuur om prikkeling te verminderen.
- Verdeel vochtinname gelijkmatig over de dag.
- Train de blaas door geplande toiletmomenten.
- Voorkom obstipatie om druk op de blaas te verminderen.
- Gebruik een plaswekker voor kinderen bij nachtelijke aandrang.
Wanneer moet je bij een overactieve blaas naar de huisarts?
Je moet naar de huisarts als de klachten je dagelijks leven beperken. Ook bij plotselinge veranderingen of incontinentie is contact nodig.
Kan een overactieve blaas vanzelf overgaan?
Ja, de klachten kunnen verminderen door leefstijlaanpassingen en training. Vaak is echter begeleiding van een arts of therapeut nodig.
Wat is het verschil tussen een overactieve blaas en een zwakke blaas?
Een zwakke blaas lekt zonder aandrang. Een overactieve blaas geeft juist te vroege signalen van aandrang.
Is een overactieve blaas een ouderdomskwaal?
Nee, een overactieve blaas is geen typische ouderdomskwaal. Het komt vaker voor bij ouderen, maar ook jongvolwassenen ervaren klachten.
Een overactieve blaas is vervelend, maar er zijn veel oplossingen. Van blaastraining en bekkenbodemtherapie tot hulpmiddelen zoals plaswekkers en incontinentiemateriaal.
Blijf dus niet te lang rondlopen met klachten. Zoek hulp bij de huisarts en ontdek praktische ondersteuning via Urifoon.