ADHD staat voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Het is een ontwikkelingsstoornis waarbij kinderen moeite hebben met aandacht, impulsbeheersing en rust in hun hoofd en lichaam. ADHD beïnvloedt het dagelijks functioneren sterk, ook tijdens de nacht. Slaapstoornissen komen vaak voor en hebben invloed op de zindelijkheid.
Kinderen met ADHD (en ADD) plassen vaker in bed dan leeftijdsgenoten zonder deze diagnose. Dit komt door verschillende factoren, zoals een vertraagde rijping van het zenuwstelsel, impulsiviteit, een overactieve blaas en diepe slaap. Deze kinderen herkennen het gevoel van aandrang vaak niet op tijd en reageren er te laat op.
Toch is deze combinatie van ADHD en bedplassen geen zeldzaam of onoplosbaar probleem. Er zijn veel manieren om het aan te pakken en de situatie te verbeteren. In deze blog bespreken we de oorzaken, de impact voor kind én ouder, en effectieve oplossingen.
Inhoudsopgave
- Wat betekent ADHD?
- Wat is het verband tussen ADHD en bedplassen?
- De impact op kind én ouder
- Wat als er meer speelt dan alleen ADHD?
- Wat kun je als ouder doen tegen bedplassen bij kinderen met ADHD?
- Behandelingen bij bedplassen en ADHD
- Urifoon helpt: effectieve oplossingen bij bedplassen
Wat betekent ADHD?
ADHD betekent Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Dit is een neurologische ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op gedrag, aandacht en motoriek. Kinderen met ADHD kunnen zich moeilijk concentreren, zijn vaak druk en reageren impulsief. Dit gedrag wordt veroorzaakt door lichamelijke afwijkingen in de hersenontwikkeling.
Bepaalde hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor zelfbeheersing, planning en het verwerken van prikkels rijpen langzamer dan bij andere kinderen. Hierdoor ontstaan problemen met het reguleren van gedrag, emoties en lichamelijke functies, waaronder zindelijkheid.
Er bestaan drie vormen van ADHD:
- Het overwegend onoplettende type (vaak aangeduid als ADD)
- Het overwegend hyperactieve/impulsieve type
- Het gecombineerde type (meest voorkomend)
Kinderen met ADD zijn vaak dromerig, afwezig of langzaam in hun reacties. Toch hebben ook zij verhoogde kans op zindelijkheidsproblemen, waaronder bedplassen of broekplassen overdag.
Wat is het verband tussen ADHD en bedplassen?
Het verband tussen ADHD en bedplassen is wetenschappelijk aangetoond. Kinderen met ADHD plassen vaker 's nachts in bed dan hun leeftijdsgenoten zonder deze diagnose.
Er zijn verschillende verklaringen voor dit verhoogde risico:
- Bedplassen veroorzaakt stress bij kinderen, vooral als ze ouder worden en het probleem aanhoudt.
- Diep slapen maakt het moeilijk voor kinderen om wakker te worden van een volle blaas.
- Vertraagde rijping van het zenuwstelsel zorgt ervoor dat signalen van de blaas niet goed worden herkend of verwerkt.
- Overactieve blaas leidt tot plotselinge aandrang en soms ook urineverlies overdag (broekplassen/incontinentie).
- Impulsiviteit maakt het moeilijk om op tijd naar het toilet te gaan, zeker in drukke of prikkelrijke situaties.
- Verminderde motivatie door herhaald falen en negatieve ervaringen werkt zindelijkheidstraining vaak tegen.
Ook bij ADD komt bedplassen regelmatig voor. Deze kinderen reageren vaak te laat op lichamelijke signalen of verliezen hun aandrang tijdens de slaap. De hersenen schakelen als het ware te traag.
Uit een case-control onderzoek in 2024, blijkt dat 13,6% van de kinderen met ADHD last heeft van bedplassen, tegenover slechts 0,9% van kinderen zonder ADHD. Dit wijst op een sterke samenhang tussen ADHD en nachtelijke enuresis, mogelijk door diepere slaap en verminderde arousal bij ADHD-kinderen.
De impact op kind én ouder
De gevolgen van bedplassen zijn meer dan alleen nat beddengoed. Kinderen met ADHD ervaren door bedplassen vaak:
- Schuldgevoel: Ze denken dat ze iets verkeerd doen of hun ouders teleurstellen.
- Schaamte: Ze durven niet met anderen te praten over hun probleem.
- Onzekerheid: Ze voelen zich anders of ‘niet normaal’, zeker als leeftijdsgenoten allang droog zijn.
Bedplassen beïnvloedt ook hun sociale leven. Ze slaan logeerpartijtjes, kampweken of schoolreizen over uit angst om betrapt te worden. Dit leidt tot sociale isolatie of faalangst.
Voor ouders is het vaak een uitputtingsslag. Ze kampen met:
- Nachtelijke onrust door natte bedden, alarmpjes of huilende kinderen.
- Vermoeidheid na gebroken nachten, vaak weken of maanden achter elkaar.
- Zorgen over de emotionele en lichamelijke ontwikkeling van hun kind.
Hoewel de meeste kinderen vanzelf droog worden, hebben kinderen met ADHD vaak extra tijd, aandacht en begeleiding nodig.
Wat als er meer speelt dan alleen ADHD?
Soms is ADHD niet de enige oorzaak van het bedplassen. Er kunnen ook andere aandoeningen een rol spelen.
Bijvoorbeeld:
- Autisme: Kinderen met autisme verwerken prikkels anders. Ze herkennen lichamelijke signalen zoals aandrang minder goed.
- Angststoornissen: Angst verhoogt de spierspanning, wat invloed heeft op de blaasfunctie en slaappatroon.
- Slaapstoornissen: Denk aan slaapapneu of een verstoorde slaapcyclus. Deze komen vaker voor bij kinderen met ADHD en beïnvloeden het wakker worden bij aandrang.
- Chronische obstipatie: Een volle darm kan druk uitoefenen op de blaas en het plassen verstoren.
Een brede kijk is belangrijk. Vraag bij twijfel om advies aan een arts of specialist.
Wat kun je als ouder doen tegen bedplassen bij kinderen met ADHD?
Je kunt als ouder veel doen om je kind te helpen. Geduld, structuur en positieve steun zijn daarbij essentieel.
Praktische tips:
- Creëer rust en regelmaat in de avond
Een voorspelbaar slaapritueel helpt het lichaam zich voor te bereiden op de nacht. Vermijd schermen, cafeïne of drukke activiteiten voor het slapengaan. - Gebruik een plaswekker
Een plaswekker leert het kind om wakker te worden bij aandrang. Dit traint het brein en verbetert de controle over de nachtelijke urineproductie. - Geef positieve bekrachtiging
Beloon elke poging of droge nacht. Focus niet op natte bedden, maar op vooruitgang. Dat houdt ouders gemotiveerd en stimuleert het kind. - Werk samen met huisarts of kinderarts
Medische ondersteuning is belangrijk. De arts kan andere oorzaken uitsluiten of behandeling starten.
Blijf altijd geduldig. Elk kind ontwikkelt zich op zijn eigen tempo.
Behandelingen bij bedplassen en ADHD
Bedplassen bij ADHD vraagt om maatwerk. Een combinatie van gedragstherapie, hulpmiddelen en medische begeleiding werkt vaak het best.
Mogelijke behandelingen:
- Gedragstherapie
Helpt kinderen om signalen van aandrang te herkennen en erop te reageren. Ook ouders leren omgaan met terugval. - Medicatie
Soms wordt medicatie voorgeschreven om ADHD-symptomen of de urineproductie ’s nachts te reguleren. Alleen onder begeleiding van een arts. - Plaswekkertraining
Deze training is vooral effectief bij kinderen die diep slapen. Het kind leert ’s nachts wakker te worden bij aandrang. - Zindelijkheidstraining op maat
Afgestemd op het cognitieve niveau en gedrag van het kind. Hierbij wordt rekening gehouden met impulsiviteit of aandachtsproblemen. - Mictiedagboek (plasdagboek)
Houdt bij wanneer het kind plast, drinkt en eventueel ongelukjes heeft. Geeft inzicht in het patroon en helpt bij evaluatie van de aanpak.
Bedplassen is een medisch probleem. Een goede diagnose en duidelijke stappen helpen om vooruitgang te boeken.
Urifoon helpt: effectieve oplossingen bij bedplassen
Urifoon is al tientallen jaren specialist op het gebied van bedplassen. Ook kinderen met ADHD of ADD profiteren van onze begeleiding en hulpmiddelen.
- Plaswekkers
Zeer geschikt voor kinderen die diep slapen. Stimuleert wakker worden en vergroot de zelfcontrole. - Persoonlijke begeleiding
Ouders en kinderen krijgen ondersteuning van ervaren specialisten. Samen maken we een plan op maat. - Training op maat
Elk kind is anders. Daarom stemmen we de aanpak af op de behoeften, het gedrag en de ontwikkeling van het kind.
Deze aanpak is praktisch, positief en gericht op blijvend resultaat. Samen stappen zetten naar droge nachten.